Wat is beading en wat betekent het?

In de wereld van detailen wordt weleens gesproken over “sheeting” en “beading”. 2 termen die eigenlijk vooral verwijzen naar het gedrag van water op een oppervlak. Naast dat beading heel leuk kan zijn om te zien, zegt het ook iets over je bescherming en diens eigenschappen. Deze week leggen wij uit wat beading inhoudt.

Wat is beading (simpele uitleg)

Als het oppervlak waar een druppel water op valt, hydrofobisch is, vormt de druppel water een mooie ronde druppel en niet een oneven gevormde plak water. Als je door een microscoop zou kijken, lijkt het net of je naar een knikker kijkt. Een knikker heeft maar een heel klein deel dat in contact is met het oppervlak waar het op ligt. Hoe kleiner dit deel is, hoe minder wrijving er ontstaat wanneer de knikker in beweging komt. De druppel water is dus maar een heel klein beetje in contact met de lak, waardoor deze makkelijker over de lak rolt. Dit is een teken dat het water heel makkelijk van je lak afglijdt, en tijdens het “afglijden” vuil en stof met zich meeneemt. Even gas geven en je auto is zo droog.

Wat is beading (moeilijke uitleg)

Laten we beginnen met oppervlaktespanning en oppervlakte energie. Een vloeistof heeft oppervlaktespanning en een vaste stof heeft oppervlakte energie. Beide spelen een rol in het hydrofobisch effect. Laten we even voorop stellen dat de term “hydrofobisch” eigenlijk tussen haakjes hoort te staan. Hydrofobisch betekent letterlijk: “watervrezend” of (in de volksmond:) “water afstotend”. Het oppervlak is niet zozeer waterafstotend, de eigenschappen zorgen er enkel voor dat de oppervlaktespanning van de vloeistof hoger is dan de oppervlakte energie van het oppervlak. Als het daadwerkelijk “waterafstotend” zou zijn, dan zou het water weggedrukt worden, wat niet het geval is. De lak drukt het water niet weg, het water trekt alleen harder aan zichzelf dan dat de lak doet. Water is namelijk een polaire verbinding, terwijl wax, sealants en coatings juist net een apolaire verbinding hebben.

Oppervlaktespanning kun je zien. Vul eens een glas tot de rand met water, en probeer te zien hoever je kunt gaan voordat het over de rand gaat. Je zult zien dat het water een beetje “bol” over de rand komt te staan. Het lijkt wel alsof het niet over de rand durft te gaan. Pas op een bepaald moment zal de massa van het water groot genoeg zijn om daadwerkelijk over de rand te gaan.
Herhaal je test nu nog een keer, maar… wanneer het glas halfvol is doe je er een druppel afwasmiddel bij. We gaan niet verklappen wat er gebeurt, dat ontdek je zelf wel. Hetgeen dat je namelijk gaat zien wordt veroorzaakt door de oppervlakteactieve stoffen in het afwasmiddel/zeep.
Hetzelfde dat ervoor zorgt dat het water niet over de rand van het glas wil gaan, is de kracht die ervoor zorgt dat water kleine druppels op je lak kan vormen. De watermoleculen “trekken” harder aan elkaar, dan dat het oppervlakte eraan trekt. Dit effect is zo sterk dat het water niet alleen een bobbel kan vormen, maar zelfs een volledige, ronde druppel kan vormen. Hoe ronder een bead is, des te hoger is de contacthoek. Een hogere contacthoek betekent ook dat het contactoppervlak een stuk kleiner is en de bead makkelijker over het oppervlak rolt met minder wrijving. Een perfecte contacthoek zou 180 graden zijn, maar dit is vrijwel onmogelijk om te behalen. Binnen de wereld van detailen zit een normale contacthoek tussen de 90 en 100 graden. Een goede contacthoek zit tussen de 100 en 120 graden. Alles hierboven wordt beschouwd als een hele goede contacthoek. Hoe beter de contacthoek, hoe mooier rond de beading is.

Er spelen meerdere factoren een rol bij dit fenomeen. Hoe gladder en platter het oppervlak is, hoe beter de beading. Dit is ook de reden waarom kleien en polijsten hier veel verschil in kan maken. Daarnaast speelt contaminatie (=vuil) ook een rol. Een korrel zand “mengt” meer met het water dan de lak van je auto. Hierbij zal de bead water verstoort worden door de korrel zand. Zand, stof, teer, olie, roet, mineralen en allerlei ander vuil verstoort allemaal de beading. Jouw bescherming kan nog zo sterk aanwezig zijn, als het flink vies is zal de beading een stuk minder zijn. Het grote verschil zit hem in de beading na het wassen.

Lakbescherming

Wat is het voordeel van beading?

Beading is een indicatie van het gedrag van water op een oppervlak. Stel dat de beading op je lak is, dan geeft dit aan dat de aantrekkingskracht tussen de lak en het water zo klein is, dat het water harder aan zichzelf trekt dan de lak doet. Daarnaast zal een ronde bead met een hogere contacthoek makkelijker over het oppervlak “rollen”. Dat klinkt niet echt als een voordeel, maar dit zorgt ervoor dat er ook minder wind nodig is om de druppel van je lak af te laten glijden. Kortom, het water zal letterlijk van je lak afglijden bij een lage snelheid. Nog voor je bij de ringweg bent om naar je werk te rijden, is je auto zo goed als droog. Terwijl de druppel water van je lak afglijdt zal het een beetje van het stof, vuil en zand dat het tegenkomt meenemen. Het beschermende product zorgt ervoor dat vuil zich niet kan hechten aan de lak, dus dat kleine beetje water sleept het zo met zich mee.
Ook tijdens het wassen kan beading erg fijn zijn. De beads rollen makkelijk van je lak af, waardoor het makkelijker is om je auto af te drogen. Als je het een beetje goed speelt kun je met 1 doek je hele auto droogwrijven. Iets dat met “vieze” lak bijna niet te doen is (tenzij je auto heel erg klein is 😉 ).
Een bijkomend voordeel van beading is dat water minder makkelijk op je lak blijft liggen. Hoe sneller je lak droog is, hoe kleiner de kans dat lakschade resulteert in roest of andere problemen. Ook hele lichte vochtproblemen kunnen soms verholpen worden wanneer het water geen vat krijgt op het oppervlak.

Wat zegt beading over mijn bescherming?

Laten we deze alinea even beginnen door te zeggen: we gaan er vanuit dat je lak schoon is. Als je lak vies is, zal de beading altijd een stuk minder sterk aanwezig zijn.
Als je lak daadwerkelijk schoon is, laat de beading zien

1. Hoe glad en plat het oppervlak is op microscopisch niveau,
2. Hoe weinig vuil zich heeft kunnen hechten aan het oppervlak
3. Hoe laag de oppervlakte energie is in verhouding tot de oppervlaktespanning en
4. Hoe de bescherming nog steeds aanwezig is*.

Bij die laatste zin eindigen we met een * (sterretje), om aan te geven dat daar wel een notitie bij hoort. Er zijn namelijk producten op de markt die amper tot geen bescherming geven (voorkomen dat vuil zich kan hechten aan je lak) terwijl ze wel voor beading zorgen. Een bekend voorbeeld hiervan is olie. Wrijf een beetje WD40 over je lak en voor de komende 2 dagen heb je hele leuke beading. Bescherming biedt het niet en het spoelt binnen no-time weer weg, maar eventjes heb je die beading. Het idee dat beading dus automatisch ook bescherming betekent is dus niet altijd waar. Sterker nog, een coating die 2 jaar moet kunnen overbruggen zal in het begin dezelfde beading tonen als een wax die na 2 maanden vervangen moet worden.

Wat zegt het als mijn beading aanzienlijk minder wordt?

Nogmaals, we gaan er nog steeds vanuit dat je lak schoon is, anders is het een beetje appels met peren vergelijken. Vieze lak zal altijd minder goede beading tonen dan schone lak.
Beading blijft niet voor eeuwig. Elke week wordt de beading een klein beetje minder sterk, tot het uiteindelijk vrijwel helemaal verdwenen is. Het water ligt dan als 1 grote plak water op je lak. Dit is te wijten aan meerdere dingen:

• Er is langzaamaan vuil aan je lak gaan hechten
• De toplaag van je bescherming is versleten of gaan oxideren
• Water heeft de toplaag van je wax binnengedrongen waardoor je juist een hydrofiel effect krijgt
• Ook is het mogelijk dat je shampoo niet goed genoeg is en het oppervlak nog vuil is
• Een keerzijde is dat de shampoo ook té sterk kan zijn geweest en je bescherming heeft beschadigd
• Test het ook eens met koud water. Warm water kan namelijk ietwat andere beading tonen in bepaalde gevallen. Koud water vormt ietwat betere beading dan warm water.

Het product is niet weg van je lak, het zit er grotendeels nog, maar de beschermende werking is vrijwel verdwenen. Tijd om die oude laag dus veilig te verwijderen (kleien/polijsten) en een nieuwe laag aan te brengen. Ga je een nieuwe laag aanbrengen bovenop de oude, versleten laag? Dan ben je eigenlijk aan het bouwen op een verrotte fundering: op de lange termijn is dat geen succes.
Het is wel waar dat een slechte beading in de meeste gevallen aangeeft dat het tijd is om weer te gaan kleien en polijsten zodat je een nieuwe laag van becherming kunt aanbrengen.

Auto wassen

Beading op glas

Beading kan ook behaald worden op glas. Een zogenaamde glascoating, of glassealant zorgt ervoor dat druppels water als hele kleine, ronde balletjes op je ruit liggen. Hierdoor rollen ze zo van je raam af bij een zuchtje wind. Stel je voor dat je over de snelweg rijdt en het regent keihard, en al dat water rolt (door de rijwind) zo van je voorruit af? Dan zou je eigenlijk helemaal niet zoveel last hebben van de regen op je ruit! Sterker nog, je hebt waarschijnlijk je ruitenwissers niet eens zo vaak nodig. Het wordt dus makkelijker om goed zicht te behouden in flinke regenval. En omdat vuil en viezigheid zich niet makkelijk hecht aan het glas, is het schoonmaken van je voorruit een eitje. Klinkt als een win-win situatie toch? Dat is het ook, dat is één van de geweldige dingen in de wereld van detailen waar (helaas) veel consumenten nog niet zo van op de hoogte zijn.

De verhouding tussen beading en sheeting

Beading verwijst naar de kleine, ronde balletjes die op je lak liggen als het regent. Sheeting is juist hoe goed het water van je lak afglijdt zonder hierbij druppels achter te laten. Beide termen spelen een grote rol in het bepalen van het gedrag van water. Het gedrag van water verteld je vervolgens weer heel erg veel over het oppervlak. Een getrainde professional kan aan de hand van het watergedrag veel eigenschappen van je lak en de bescherming zien.

Decontaminatie