In deze blog gaan we wederom een stukje dieper in op de producten van het autodetailen. Ditmaal leggen we uitgebreider uit hoe een dressing werkt. Dit wordt ook weleens bandenzwart of rubberdressing genoemd. Maar hoe werkt het?
Inhoud
Wat is er zo bijzonder aan rubberdressing
De rubberdressing, of gewoon dressing en voor sommige zelfs bandenzwart. Het is een goedje dat de meeste eigenlijk alleen maar kennen omdat ze hun bandjes mooi zwart willen hebben. Maar wist je dat de kern achter dit product niet ligt bij het zwart maken van de bandjes? De kern ligt eigenlijk bij een verzorgingsproduct dat helpt om plastic en rubber langer in goede conditie te houden. Hierdoor blijft het langer mooi en gaat het langer mee. Het simpele goedje dat men gebruikt voor glanzende bandjes is eigenlijk een essentieel product voor het behoud en onderhoud van het plastic en rubber op je voertuig. Hoe dat precies werkt leggen we hieronder uit.
De 4 eigenschappen: simpele versie
In principe kun je zeggen dat een rubberdressing 4 functies heeft. Niet elk product op de markt is hetzelfde, dus wat we hieronder beschrijven is een samenvatting van al deze eigenschappen, niet elk product is even goed op elk gebied.
1. Reiniging
Rubberdressing maakt gebruikt van bepaalde stoffen die je ook terugvind in producten zoals shampoo en andere zepen. Deze oppervlakteactieve stoffen hebben als effect dat ze hydrofiel en lipofiel zijn. Dit zorgt ervoor dat ze zich aan zowel water als vet kunnen binden. Hierdoor kan het vuil worden opgenomen door de dressing en makkelijk afgenomen worden zodra de dressing afgeveegd wordt.
2. Bescherming tegen veroudering
Door het toevoegen van antioxidanten en UV-stabilisatoren wordt het rubber of plastic beschermd tegen veroudering. Waar de antioxidanten reactieve zuurstofsoorten neutraliseren, helpen de UV-stabilisatoren om te voorkomen dat het oxidatieproces in het materiaal te snel verloopt. Dit vertraag het verouderen en helpt (tot op bepaald niveau) om de veroudering te herstellen.
3. Herstel van kleur en glans
Rubberdressing bestaat voor een groot deel uit polymeren, welke na het aanbrengen een vlak en glad oppervlak vormen op het rubber of plastic. Hierdoor veranderd de oppervlaktestructuur en wordt licht op een meer directe manier weerkaatst. Dit helpt om de donkere en egale kleur van het plastic te herstellen. Andere groepen polymeren dringen wat dieper in het oppervlak van het rubber of plastic en zorgen ervoor dat kleine imperfecties opgevuld en “verstopt” worden. Dit heeft tevens als voordeel dat de donkere kleur van het plastic of rubber (deels) hersteld wordt.
4. Flexibiliteit en waterafstotendheid
Toevoegingen zoals weekmakers trekken in het materiaal en geven het een stuk flexibiliteit terug. Hierdoor behoudt het product zijn elasticiteit, verminderd het stijfheid en voorkomt het scheuren of barsten die anders zouden kunnen ontstaan. Andere toevoegingen geven het rubber of plastic bovendien een lage oppervlakteenergie waardoor water (met een hogere oppervlaktespanning) makkelijker zal parelen en uiteindelijk wegrollen vanwege het kleine contactoppervlak. De verkleinde kans op waterabsorptie door het rubber of plastic draagt bovendien bij aan het verminderen van het verouderen van het materiaal.
De 4 eigenschappen: ingewikkelde versie
Zoals je hierboven leest gaat er heel wat meer schuil achter de relatief onschuldige rubberdressing. Een detail dat nogal eens vergeten wordt. Voor de echte specialisten herhalen we de bovenstaande punten nog een keertje, maar nu gaan we er nog wat dieper op in.
1. Reiniging
Rubberdressing bevat oppervlakteactieve stoffen of tensiden die het reinigingsproces vergemakkelijken. Tensiden zijn amfifiele moleculen die bestaan uit een hydrofiele kopgroep en een hydrofobe staartgroep. Ze worden toegevoegd aan de dressing vanwege hun vermogen om zowel met water als met vetachtige stoffen te interageren.
De hydrofiele kopgroep van de tensiden is vaak polair en bevat functionele groepen zoals carboxylaten, sulfaten of amines. Deze functionele groepen kunnen waterstofbruggen vormen met watermoleculen, waardoor de tensiden in water oplosbaar zijn. Aan de andere kant heeft de hydrofobe staartgroep meestal een lange koolstofketen, zoals een alkyl- of alkenylketen, die niet goed oplosbaar is in water, maar zich aan vetachtige stoffen kan hechten.
Tijdens het reinigingsproces hechten de hydrofobe staartgroepen van de tensiden zich aan het vuil, zoals olie, vet en stof, terwijl de hydrofiele kopgroepen in water oplossen. Hierdoor worden de vuildeeltjes gedispergeerd in de waterige oplossing en kunnen ze gemakkelijk worden weggespoeld.
2. Bescherming tegen veroudering
Rubber is gevoelig voor degradatie door factoren zoals UV-straling, ozon, warmte en oxidatie. Rubberdressing bevat antioxidanten en UV-stabilisatoren om het rubber te beschermen tegen deze verouderingsprocessen.
Antioxidanten zijn chemische stoffen die reactieve zuurstofsoorten, zoals vrije radicalen, kunnen neutraliseren. Vrije radicalen ontstaan wanneer rubbermoleculen worden blootgesteld aan omgevingsfactoren zoals UV-straling. Antioxidanten, zoals hinderende fenolen, amines of fosfieten, reageren met de vrije radicalen en voorkomen verdere reacties die de rubbermoleculen kunnen beschadigen.
UV-stabilisatoren zijn ontworpen om de effecten van UV-straling op het rubber te verminderen. Ze absorberen UV-straling en zetten deze om in onschadelijke warmte. Bovendien kunnen ze werken als energie-ontvangers en de gegenereerde energie dissiperen via interne conversie of fluorescentie. Dit vermindert de hoeveelheid energie die beschikbaar is voor reacties die de rubbermoleculen kunnen afbreken.
3. Herstel van kleur en glans
Rubberdressing bevat polymeren, zoals siliconen of andere filmvormende polymeren, die een glanzende afwerking geven aan het rubberoppervlak. Deze polymeren hebben een hoog molecuulgewicht en bevatten functionele groepen die een affiniteit hebben voor het rubber.
De polymeren in rubberdressing hebben vaak organosiliconestructuren, zoals polydimethylsiloxaan (PDMS), die zorgen voor een glanzende afwerking op het rubberoppervlak. PDMS heeft een lineaire of vertakte structuur met herhaalde siloxaaneenheden (-Si-O-) en methylgroepen (-CH3) als zijgroepen.
Bij het aanbrengen van de rubberdressing vormen de polymeren een dunne film op het rubberoppervlak. De film vult kleine krasjes en onvolkomenheden op, waardoor het rubber er gladder en egaler uitziet. Daarnaast fungeert de film als een reflecterende laag voor licht, waardoor een glanzend uiterlijk ontstaat.
De polymeren hechten zich aan het rubberoppervlak door interacties tussen de functionele groepen van de polymeren en de chemische groepen op het rubber, zoals hydroxylgroepen (-OH) en carboxylgroepen (-COOH). Dit zorgt voor een sterke hechting en langdurige bescherming.
4. Flexibiliteit en waterafstotendheid
Flexibiliteit en waterafstotendheid: Rubberdressings kunnen ook weekmakers bevatten om het rubber flexibel en veerkrachtig te houden. Weekmakers zijn meestal organische verbindingen met een lage molecuulmassa en een flexibele structuur.
Bij het aanbrengen van de dressing migreren de weekmakers naar het rubberoppervlak en dringen ze in de rubbermatrix. Daar vormen ze fysieke interacties, zoals Van der Waals-krachten, met de rubbermoleculen. Deze interacties verminderen de aantrekking tussen de rubberketens, waardoor de elasticiteit en flexibiliteit van het rubber behouden blijven.
Bovendien kunnen sommige rubberdressings een hydrofobe eigenschap hebben, waarbij het product een waterafstotende barrière op het rubberoppervlak vormt. Dit wordt bereikt door hydrofobe stoffen, zoals siliconen of fluorverbindingen, die aanwezig zijn in de rubberdressing. De hydrofobe groepen in deze verbindingen hebben een lage oppervlakte-energie en zorgen ervoor dat waterdruppels op het rubberoppervlak parelen en gemakkelijk wegrollen, waardoor waterabsorptie en mogelijke schade aan het rubber worden verminderd.
Rubberdressing is wel wat meer dan een vettig goedje
In de wnadelgangen hoor je weleens dat men verwijst naar rubberdressing als een vettig goedje, vol met siliconen, dat het geheel gewoon wat glanzender maakt. Daarnaast wordt zelfs weleens de vergelijking gemaakt met pindakaas of lijnolie. Hopelijk verklaart bovenstaande uitleg dat een goede rubberdressing iets meer voorstelt dan een “vettig goedje”. Een sleutelwoord hierbij is “goed”. Een dressing van € 2,50 die bij het tankstation naast de kassa lag heeft niet de ontwikkeling gehad die een flesje van € 9,99 heeft dat door een gerespecteerd merk wordt gemaakt. Ook de spuitbusvarianten kun je wel vergeten, want deze staan er juist om bekend dat ze meer schade aanrichten dan dat ze verhelpen. Zoals met heel veel producten blijkt dat er veel verschil zit in de kwaliteit van producten. De “simpele” rubberdressing is daar geen uitzondering in.