Witte krijtsporen van wax? Waar komt dat vandaan?

Veel autoliefhebbers hebben de witte krijtsporen weleens meegemaakt: je staat je auto te waxen en je raakt per ongeluk een stuk ongeverfd plastic. Voor je het weet slaat die plek wit uit en krijg je het niet meer weg. Maandenlang zit je tegen een witte vlek op je plastic te kijken. Maar hoe komt dit? Wat doe je eraan? En ligt de fout bij het product of de gebruiker?

Witte krijtsporen van wax, hoe komt het?

In wax zitten bepaalde ingredienten, zowel vaste als vloeibare stoffen. Om maar een paar te noemen: wax is een vaste stof, olie is een vloeibare stof. Het complete recept wordt zorgvuldig met elkaar gemend tot er een warme vloeistof overblijft. Deze wordt in een potje gegoten waarna het afkoelt en steviger wordt. In dit recept zitten doorgaans: was (carnaubawas, bijenswas, candelilawas etc.), olie (lijnolie, synthetische olie, citrusolie etc.) en oplosmiddelen (terpentine, benzeen, verdunde aceton etc). Wanneer je wax aanbrengt op je lak zorgt de olie ervoor dat het geheel zacht genoeg is om goed uit te kunnen smeren. De oplosmiddelen verdampen binnen korte tijd waardoor de waxlaag uithard en een stevige laag vormt. De was-bestandsdelen blijven achter en vormen uiteindelijk de bescherming. Wanneer je teveel wax aangebracht hebt, kun je na enkele minuten een wittige waas zien op je lak. Deze waas poets je weer weg wanneer je de wax uitpoetst, die wittige waas zit nu in je doek.
Wat er op je lak gebeurt, gebeurt ook op je ongeverfd plastic. Het grote verschil is dat de stoffen in de wax anders reageren op de ondergrond. Lak is namelijk hard en ondoordringbaar, terwijl plastic zacht en lichtjes poreus is. De oplosmiddelen trekken deel in de toplaag van het plastic en verdampen minder snel, de olie trekken in het plastic en dringen heel langzaam dieper door terwijl de wax achterblijft als een dikke, wittige vlek. Aangezien het meeste plastic een beetje structuur heeft, komt jouw poetsdoek minder makkelijk bij de wax die in de structuur blijft hangen. Zelfs op de plekken waar jij wel bij kunt met je poetsdoek, daar heeft het oplosmiddel het plastic al door gedrongen, waardoor deze ook lichter uitslaat.

Test deze theorie zelf uit

Wat er gebeurt wanneer je wax het plastic laat verkleuren tot witte krijtsporen, is iets dat je thuis ook kunt testen. Je kunt hiervoor een stuk plastic op de autosloot halen, maar je kunt ook thuis op zoek gaan naar een stuk HDPE-plastic (bij voorkeur in het zwart). Om deze test te doen kun je 3 vlakken aftapen op het plastic. Op elk vlak breng je een andere stof aan. Voor deze test zou je natuurlijk het duurdere carnaubawax kunnen gebruiken, maar bijenwas is vaak goedkoper en makkelijker te krijgen. Ook parrafinewas wordt met regelmaat gebruikt en deze was heb je waarschijnlijk al in huis: een kaars. Voor de olie kun je lijnolie gebruiken, maar olijfolie zou een vergelijkbaar effect moeten geven. Als oplosmiddel kun je zowel aceton (nagellakremover) of terpentine gebruiken, beide hebben veel mensen wel in huis.

1. Wrijf over vlak 1 de was die je gebruikt voor deze test
2. Wrijf (met een doek) over vlak 2 de olie die je gebruikt
3. Wrijf (met een doek) over vlak 3 het oplosmiddel dat je gebruikt
4. Laat dit voor ongeveer 5 minuten staan
5. Wrijf elk vlak schoon met een andere, schone doek. Gebruik voor deze test geen dure doeken, het zou zonde zijn als ze onherstelbaar vies worden

Je zult niet 3 vlakken overhouden met gemengd resultaat. De wax heeft zich voor een deel laten verwijderen, maar laat wel wat lichte sporen achter. Van de olie zie je niet bijzonder veel, als je lang genoeg wacht zul je zien dat de donkere vlek uit vlak 2 groter wordt. In vlak 3 zul je waarschijnlijk meer zien, hier is het oplosmiddel het plastic binnengedrongen en geeft het lichte vlekken en sporen.

Zijn witte krijtsporen een fout van de wax, of van de gebruiker?

Eigenlijk een beetje beide. Je hoort op te passen dat er geen wax op je ongeverfd plastic komt. Wanneer dit wel gebeurt is de gebruiker rommelig bezig. Heb je nog niet zoveel ervaring, dan zou je beter eerst kunnen afplakken zodat je het ongeverfd plastic niet raakt. Je kunt ook onze blog lezen waarin we meer uitleggen over het aanbrengen van wax. Aan de andere kant weten wax-fabrikanten dat dit kan gebeuren en dat het een ongewenst bij-effect is van het product. Dit is dan ook de reden dat meerdere fabrikanten onderzoek doen naar ingredienten die dit probleem niet hebben. Zo wordt aceton niet veel meer gebruikt, wordt er vaker met een synthetisch product gewerkt en wordt de was in een product vaker gemengd met andere was-soorten. Om een voorbeeld te noemen: Dodo Juice Rainforest Rub is een zachte wax die rijk is aan olieën. Wanneer deze op ongeverfd plastic terecht komt kun je dit vrij makkelijk wegvegen. Heeft het een paar minuten kunnen drogen, dan gebruik je een pufje van een APC (zoals Total Wipe Out) of een methanol product (zoals Clearly Menthol).

Autowas

Wat kan ik aan die wax-krijtsporen doen?

Het is belangrijk om te weten hoe lang de wax al op het plastic heeft gezeten. Is de wax zojuist op het plastic gekomen (0 tot 4 minuten) of heeft het al een tijdje in kunnen trekken (4 tot 60 minuten) of zit het er al dagenlang?
Wanneer het pas net gebeurt is kun je al heel veel bereiken met een APC of een methanol product. Even de wax eraf vegen, product erop spuiten en schoonwrijven.
Wanneer het al een tijdje heeft in kunnen trekken is de kans groot dat je wat meer APC nodig hebt om de wax goed los te weken. Soms moet je het zelfs een paar keer naspoelen.
Als het al dagenlang heeft in kunnen trekken is de vraag groot of het uberhaupt nog goed gaat komen. Het gaat nu niet meer om een verkleurde vlek, maar chemische schade aan het plastic. Sommige kunnen de rest succesvol weghalen met een gum (zoals je ook gebruikt met een potlood), andere zeggen dat ze het plastic opnieuw hebben moeten kleuren met Black Trim Restorer. Af en toe zijn er ook gebruikers die ervoor kiezen om het onderdeel maar gewoon te vervangen met een nieuw stuk. Op DetailingWiki is een artikel te vinden dat nog iets verder ingaat op de methodes die gebruikt kunnen worden.

Kortom, ik moet dus geen wax meer gebruiken?

Nee, dat is niet waar. Dat zou bijna zoiets zijn als zeggen dat je geen schilmes mag gebruiken omdat je jezelf ermee kunt snijden. Zolang je het goed doet, kan er niet veel fout gaan. Wax moet zo DUN mogelijk aangebracht worden. Zo dun dat je amper kunt zien waar je geweest bent. De laag wax die achterblijft na het uitpoetsen wordt namelijk NIET sterker of dikker als je een dikke koeklaag over je auto smeert. Daarnaast zijn er steeds meer fabrikanten die alternatieve ingredienten vinden die dit probleem helemaal vermijden. Als je een professionele autowax gebruikt, is de kans klein dat je witte krijtsporen krijgt op je ongeverfd plastic. Gebruik je een goedkope wax van de Lidl, dan zou het een wonder zijn als je er geen vlekken of strepen aan overhoud. Uiteindelijk krijg je waar je voor betaald.